एजेन्सी । करिब १०० वर्षअघिको कुरा हो । त्यस समयमा पनि दुनियामा एक महामारी फैलिएको थियो ।
वर्ष थियो, सन् १९१८ । महामारीको नाम थियो, स्पेनिस फ्लू । अहिलेको कोरोना भाइरसभन्दा पनि खतरनाक ।
त्यस समयमा पनि मानिसहरु मास्क लगाएर हिडिरहेका थिए । र त्यही मास्कले मानिसहरुलाई उक्त फ्लू संक्रमण हुनबाट जोगाएको थियो ।
यसकारण यो पहिलो पटक भएको छैन कि, महामारीलाई लिएर हजारौं संख्यामा मासिको ज्यान गइहरेको छ र प्राय मानिसहरु एक अचम्मको बेचैनी तथा उकुसमुकुसमा छन् ।
कोरोना भाइरसबाट विश्वभर ८ दाख ५८ हजारभन्दा बढी मानिस संक्रमित भइसकेका छन् । ४७ हजारभन्दा बढी मानिसको ज्यान गइसकेको छ ।
स्पेनिस फ्लूले विश्वको एक तिहाई जनसंख्यालाई आफ्नो चपेटामा लिएको थियो । उक्त फ्लूबाट पाँच करोडको मृत्यु भएको थियो ।
यो तथ्यांक पहिलो विश्व युद्ध सुरु भएदेखि चार वर्षसम्मको अवधिमा भएको मृत्यु भन्दा चार गुणाले बढी हो ।
आज पनि त्यस समयको महामारीको तस्विर हेरेर यो अन्दाज लगाउन सकिन्छ कि, त्यस समय स्पेनिस फ्लूको कहर कस्तो थियो ।
सुरुमा अमेरिकामा फैलियो
स्पेनिस फ्लू सबैभन्दा पहिले अमेरिकामा फैलिएको थियो । त्यसपछि यो फ्लू युरोप, अफ्रिका लगायत एसियाको केही क्षेत्रमा फैलियो ।
नेसनल आर्काइभमा रहेको दस्तावेजअनुसार यस इन्फ्लुएन्जाले एक वषएमा दुई अलग अलग फेजमा विश्वभर पहिलोपटक हमला गरेको थियो ।
पहिलो लक्षण तीन दिनको खोकीबाट देखिन सुरु हुन्थ्यो । पीडित जब बिमारीबाट उठ्न खोज्थ्यो तब फ्लूले फेरि आक्रमण गर्दथ्यो ।
फ्लूले पीडितको हालत यतिसम्म गम्भीर हुन्थ्यो कि ज्यान बच्ने कुनै सम्भावना नै हुँदैनथ्यो । फ्लूले आक्रमण गरेको केही घण्टा देखि केही दिनभित्र बिरामीको मृत्यु हुन्थ्यो ।
पहिचान गर्न मुश्किल
वैज्ञानिक, चिकित्सक तथा स्वास्थ्यकर्मीका अनुसार यस बिमारीको पहिचान गर्न निकै मुश्किल थियो ।
यति तिव्र गतिमा यो फैलियो कि, यसलाई नियन्त्रणमा लिन असम्भव जस्तो थियो । त्यस समयमा उक्त महामारीको न कुनै उपचार थियो न कुनै औषधि न त भ्याक्सिन नै ।
प्रभावित इलाकामा मानिसहरुलाई सावधानी अपनाउन सल्लाह मात्र दिइन्थ्यो । महामारीबाट बच्न मानिसहरुलाई मास्क लगाउन आग्रह गरिएको थियो ।
त्यस समयमा स्कुल, थिएटर तथा व्यावार व्यवसाय पूर्ण रुपमा बन्द गरिएको थियो । मानिसहरु घरभित्रै बस्ने गर्दथे ।
तस्विरमा हेर्नुहोस् फ्लूको महामारी: