कैलाली । किसानको मागलाई ध्यानमा राख्दै कैलालीका कृषि सहकारी संस्थाले अन्नबालीको बिउ उत्पादनमा जोड दिएको छ ।
अन्यत्रबाट बिउ ल्याएर खेती गर्ने अवस्थाको अन्त्य गर्नका लागि यहाँका सहकारी संस्थाले अन्नबालीको बिउ उत्पादनमा जोड दिएको हो । सहकारी संस्थाले यस वर्ष ३७२ मेट्रिक टन धानको बिउ उत्पादन गरेको छ । यो गत वर्षभन्दा झण्डै २०२ मेट्रिक टन बढी हो ।
राष्ट्रिय गौरवको आयोजना रानी जमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजनाअन्तर्गत कृषि कार्यक्रम कार्यान्वयन एकाइले बिजवृद्धि कार्यक्रममा सहयोग गर्न थालेपछि सहकारी संस्थाले बिउ उत्पादनमा अग्रसर भएका हुन् ।
अहिले आयोजनाकै मातहतमा रहेर ११ वटा सहकारी संस्थाले बिजवृद्धिको कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएका छन् । यसअघि जानकी गाउँपालिका–४ स्थित कृषक सहकारी संस्थाले मात्र बिजवृद्धि काम गर्दै आएको थियो । सहकारीका व्यवस्थापक गोविन्दराज रावतले आयोजनामार्फत ११२ हेक्टर र सहकारीमार्फत धानको बिजवृद्धि गरिएको बताए ।
सहकारीले दलहन र तेलहनको समेत बिजवृद्धि गर्दै आएको छ । रावतका अनुसार गत वर्ष १८० मेट्रिक टन गहुँको बिउ उत्पादन गरेको सहकारीले यस वर्ष ३०० मेट्रिक टन उत्पादन गर्ने लक्ष्य लिएको छ ।
आयोजनाकै अनुदानमा सहकारीले १० हेक्टरमा तेलहन बालीको बिजवृद्धि कार्यक्रम गरेको व्यवस्थापक रावतले बताए । ‘हामीले पहिलेदेखि नै बिउ उत्पादनको काम गरिरहेका थियौँ । रानी जमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजनाको कृषि कार्यक्रमपछि त्यसलाई बृहत् वनाएका छौँ’, उनले भने, ‘बर्सेनि बिउ उत्पादनको क्षेत्र विस्तार गर्दै आएका छौँ । बजारको माग भने अझै पूरा गर्न सकेका छैनौँ ।’
सरकारले नै कृषि क्षेत्रलाई आधुनिकीकरण गर्दै लगेको अवस्थामा सहकारीले किसानसँग समन्वय गरेर बिजवृद्धिको कार्यक्रम गर्दै आएको टीकापुर नगरपालिका–८ स्थित धनसिंहपुर कृषि सहकारी संस्थाकी व्यवस्थापक मुना घर्तीमगरले बताए । उनले यस वर्ष ८६ मेट्रिक टन धानको बिउ उत्पादन भएको बताउँदै अझै केही किसानले उत्पादन गरेको बिउ सहकारीमा आइ नसकेको बताए । ‘सहकारीले छुट्टै बिउ उत्पादनका लागि खेती गर्दैन । किसानलाई बिउ, मलखाद तथा प्राविधिक दिन्छौँ’, उनले भने,‘किसानले उत्पादन गरेको बिउ सहकारीमार्फत बजार मूल्यभन्दा १० प्रतिशतसम्म बढीमा खरिद गर्छौं ।’
उज्यालो बहुद्देश्य सहकारी संस्थाका व्यवस्थापक रामकृष्ण चौधरीले यस वर्ष सहकारीले २६० मेट्रिक टन धानको बिउ उत्पादन गरेको बताउँदै गत वर्ष १४० मेट्रिक टन उत्पादन भएको बताए । ‘पहिले हामीसँग बिउ उत्पादनको कुनै योजना नै थिएन । रानी जमरा कुलरियाको कृषि कार्यक्रम शुरु भएपछि मात्र बिजवृद्धिको कार्यक्रम शुरु गरेका हौँ’, उनले भने, ‘उत्पादन भएको बिउको बजारीकरणका लागि कुनै समस्या छैन । बरु बजारको मागलाई पूरा गर्न सकिएको छैन ।’
आयोजनाले सहकारीलाई प्रजनन, मूल र प्रमाणित गरी तीन प्रकारको बिउ ५० प्रतिशत अनुदानमा दिँदै आएको छ । आयोजनाका प्रमुख भरतप्रसाद कँडेलले बिजवृद्धिका लागि सहकारीमार्फत काम गर्दै आएको बताउँदै बिजवृद्धि कार्यक्रमले किसानको उत्पादनमा थप मद्दत पुगेको बताए ।
