रेगी संगीतकार बब मार्लीले गाँजा तान्दै गरेको आइकोनिक फोटो उनका समर्थकमाझ चर्चित छ । तर, बब मार्लीले किन गाँजा ताने ? बब मार्ली र उनको संगीतका लागि गाँजाको अर्थ के थियो भन्ने विषयमा सायद तपाईले धेरै ख्याल राख्नुभएको छैन होला ।
बब मार्ली यसकारण गाँजा खान्थ्यें किनकी उनी रास्ताफारियन धर्मालम्बी थिए, यस धर्ममा पवित्र प्रसादका रुपमा गाँजालाई लिइन्छ ।
संस्कृतबाटै गाँजा शब्द रास्ताफारिन धर्ममा भित्र्एिको हो । गाँजालाई अंग्रेजीमा मारिजुआना र स्पेनिसमा कानाविस भनिन्छ ।
राताफारियनवादको अर्को विशेषता गाँजाको अनुशासित प्रयोग पनि हो । रास्ता धर्मालम्बीहरु गाँजाको प्रयोग आनन्द वा आरामका लागि होइन, धार्मिक र औषधीय दृष्टीबाट गर्छन् । बब मार्ली भन्ने गथ्र्ये, ‘गाँजाले मेरो अध्यात्मिक ढोका खुला गरिदिएको छ । म कलाकार र कवि बन्न लागि यस्तो जरुरी थियो ।’
सबै रास्ताफेरियनले यसको प्रयोग गर्छन् भन्ने होइन । तर जसले गर्छन्, उनीहरु आफ्नो अध्यात्म र आत्मिक दृष्टी बढाउन सहयोग हुने विश्वासका आधारमा गर्छन् । ठ्याक्कै- साधुसन्तझैं ।
१९६० सम्म बब मार्ली क्रिस्ट्रियन थिए । उनी १९६० को मध्यतिर रास्ताफारियनवादमा लागिसकेका थिए । उनी त्यतिबेला रास्ताफारियन बने, जतिबेला अफ्रिकी मुलका हजारौं जमैकनहरुले यो धर्म पछ्याएका थिए । बिस्तारै रेगी संगीतकारका रुपमा बब मार्लीको चर्चा चुलियो, यसपछि उनी रास्ताफेरियन धर्म र संस्कारको संकेतका रुपमा समेत उभिए ।
बब मार्लीले मनोरञ्जनका लागि गाँजा खाएका थिएनन् । साधु–सन्तले झैं उनी पवित्र प्रसादका रुपमा गाँजा लिन्थ्यें ।
मार्लीको करियर
बब मार्लीको पहिलो सिंगल ट्रयाक १९६२ मा रेकर्ड भएको थियो, तर १९६३ मा उनले स्थापना गरेको ब्यान्ड नै कालान्तरमा ‘वेलियर्स’ बन्यो । १९७४ मा उनको ब्यान्ड विभाजन भयो, तर बब मार्लीले टुर जारी राखे ।
१९७४ को एल्बम ‘बर्निन’ मा समावेश दुई गीत ‘आई सट द सेरिफ’ र ‘गेट अप, स्ट्यान्ड अप’ अहिले पनि युरोप र अमेरिकामा चर्चित छन्, यी ब्यान्ड विभाजन हुनअघिकै गीत हुन् ।
ब्यान्डमा विभाजन आएपछि मार्लीले आफ्नो संगीतशैली परिवर्तन गरे, यसैलाई ‘रेगी’ भनिन्छ ।
१९७५ को ‘ नो वुमन नो क्राई’ उनको पहिलो हिट थियो । यसपछि ‘रास्ताम्यान भाइब्रेशन’ सार्वजनिक भयो । ‘रास्ताम्यान भाइब्रेशन’ बिलबोर्डको उत्कृष्ट १० एल्बम लिस्टमा छ ।
१९७० को दशकको अन्त्यमा मार्लीले शान्ति र संस्कृतिको प्रवद्र्धन गर्ने खालका गीत गाए । उनी रास्ताफेरिन संस्कृति र जमैकन जनताका सांस्कृतिक दूत पनि थिए । क्यान्सरका कारण ३६ वर्षको उमेरमा १९८१ मा मार्लीको निधन भएको थियो ।
हुनत १९७७ मै मार्लीलाई छालाको क्यान्सर भएको पत्ता लागेको थियो, तर आफ्नो धर्मिक आस्था देखाउँदै उनले छाला प्रत्यारोपण गर्न मानेनन्, संभवत उपचार गरेको भए उनी बाँच्ने थिएँ ।
यो पनि सुन्नुस् :
ओम नमो शिवाय बोलको यो गीत बब मार्लीका नाममा सपर्पित छ । कतिलाई यो गीत बब मार्लीले नै गाएको भन्ने भ्रम पनि छ । खासमा, यो गीत बब मार्लीका फ्यान कृष्ण दासले उनको सम्मानमा गाएका हुन् ।
